Dankzij de uitreiking van twintig Virtual Reality (VR)-brillen door Wiebe Cnossen van Into D’mentia aan zorginstellingen in Zuidoost-Brabant heeft deze regio een koploperfunctie als het gaat om inzicht in dementie. Amaliazorg heeft twee van deze VR-brillen gekregen. Voor onze medewerkers is dat goed nieuws. Waar eerder een grote, dure cabine nodig was is nu een handzame VR-beleving beschikbaar.
In 2018 en 2019 was de komst van de belevingscabine van Into D’mentia in Oirschot en Best druk bezocht. Dit helpt enorm om meer begrip te krijgen en beter om te kunnen gaan met mensen met dementie. Met de VR-brillen kunnen veel meer mensen bereikt worden die een soortgelijke beleving krijgen. De ontwikkeling van de VR-brillen die breder en goedkoper inzetbaar zijn werd dan ook breed omarmd door de zorginstellingen.
Na een lang en gedegen traject van input vanuit de organisaties, ontwikkelen, testen en verbeteren zijn de VR-brillen nu klaar voor gebruik. Annelies Keuning is als opleidingsadviseur namens Amaliazorg betrokken bij dit project. Zij vertelt: “Alle betrokken zorgorganisaties hebben meegeholpen aan de ontwikkeling van deze VR-beleving, zodat de situaties herkenbaar zijn. We hebben ook allemaal meegedacht over de opleiding.” De VR-beleving is meer dan een mooi hebbeding. De begeleider moet goed getraind worden om deze te kunnen inzetten. De beleving van de VR-bril gaat over ‘de verdwaalde ik’. Deze beleving is interactiever en dynamischer dan de ervaring in de cabine. In de loop van 2022 komt er nog een tweede beleving beschikbaar waarbij het 'bedreigde ik' centraal staat.
Annelies en coach onbegrepen gedrag Jan Kouwenberg hebben een train-de-trainer scholing gevolgd om anderen te trainen om de brillen in de praktijk te gebruiken. Jan heeft dit vervolgens al in de praktijk gebracht door collega coach onbegrepen gedrag Saskia van der Heijden te trainen. Jan en Saskia kunnen nu allebei de VR-beleving begeleiden. Jan vertelt: “Elke sessie duurt ongeveer 45 minuten. Ik start eerst met een uitleg. Dan kan de VR-beleving starten. Eerst teken ik een ‘virtueel veld’ uit, dan zet degene die de beleving ondergaat de bril op en hij of zij pakt controllers vast. Die controllers zijn de ‘virtuele handen’. De beleving kun je het beste ervaren op een draaistoel. We eindigen altijd met een nagesprek. Dat is erg fijn om alle indrukken nog even rustig met elkaar te kunnen bespreken. We hebben het dan bijvoorbeeld over: ‘Wat heb je gezien?’ ‘Wat heb je ervaren?’ ‘Wat betekent dat voor hoe je om gaat met mensen met dementie?’.
Saskia legt uit: “We willen de brillen bij medewerkers, vrijwilligers en mantelzorgers gebruiken. We starten met studenten en stagiaires op alle locaties behalve Catharinenberg. Op die locatie loopt een project met slimme brillen waar coach onbegrepen gedrag Will van de Kruijs bij betrokken is. Dat ronden we eerst af, daarna volgt Catharinenberg.” Annelies vult aan waarom we juist met studenten en stagiaires starten: “Op deze manier zijn ze beter voorbereid om hun werkzaamheden binnen een PG-afdeling uit te kunnen voeren. Ook bieden we zo een innovatieve manier van leren aan de medewerker van de toekomst.”
De eerste stagiaires en leerlingen bij Amaliazorg hebben de VR-beleving al kunnen ervaren. Zij beleven hoe het is om dementie te hebben en krijgen zo een stukje mee van de dagelijkse leefwereld van mensen met dementie. Dat dit een bijzondere ervaring is vertellen BBL-leerling Claudy Duijzer en Ana-Paola Nguyen (zie hieronder). Annelies vertelt: “Door de controllers in je handen kun je actief beïnvloeden wat er gebeurt. Hierdoor beleef je de ervaring nog meer dan wanneer je alleen naar een film kijkt. Bijvoorbeeld als je niet meer weet welke sleutel je moet nemen om de deur te openen.” Kortom een beleving voor iedereen. Annelies vervolgt: ”We blijven onze ervaringen delen met de andere betrokken organisaties waardoor we van elkaar blijven leren. Als de tweede VR-beleving uitkomt, dan zetten we deze ook in.” Een hele mooie stap om het inzicht en begrip voor dementie verder te vergroten.
Half november maakte Claudy Duijzer kennis met de VR-bril. Claudy is eerstejaars BBL-leerling Verzorgende IG. Claudy vertelt: “Ik vind het heel fijn dat ik de kans krijg om te ervaren hoe onze bewoners de wereld beleven. Mijn eerste indruk is dat het confronterend en heftig is. Soms is het zelfs chaotisch. Vanzelfsprekende handelingen zijn ineens niet meer zo vanzelfsprekend. Het besef dat mensen over me praten en niet met me vind ik vervelend. Dat ik niet meer in staat ben om te herkennen wie de personen in een ruimte zijn en dat ik naasten en bekenden op die manier kwijt raak is heftig. Zo’n VR-beleving heeft zeker meerwaarde en is aan te bevelen. Je gaat hierdoor bewuster om met de bewoners “.
Ook BBL-leerling verpleegkundige Ana-Paola Nguyen maakt de VR-beleving al mee. Vooraf weet ze niet zo goed wat ze kan verwachten en geeft ze aan dat ze het over zich heen laat komen. Tijdens de VR-beleving gaat ze er helemaal in op. In het nagesprek geeft ze aan: “Het ziet er goed uit. Het is mooi gemaakt. Ik vond het confronterend om mee te maken dat ik in herhaling val. Ik voelde me buitengesloten als mens. Er werd over me gepraat. Ik zat erbij, maar ik zou toch niet snappen wat ze bespraken. Ik werd genegeerd.” Ana-Paola geeft aan dat het zeer passend is en dat het zeker meerwaarde heeft in het werken met bewoners: “Bijvoorbeeld om de bewoner beter aan te kunnen voelen en me bewust te zijn van mijn eigen handelen richting bewoners. Bijvoorbeeld door tijdens het koffiemoment aan tafel met bewoners niet te veel over anderen te praten, maar bewoners er actief bij te betrekken. Ik ben heel blij dat ik dit heb mogen doen.”
De ontwikkeling van de VR-brillen is mogelijk dankzij extra middelen van de overheid. De VVT-organisaties in onze regio en CZ zorgkantoor werken aan het vernieuwen en verbeteren van de ouderenzorg. De overheid heeft hiervoor in de periode 2018 tot 2021 extra middelen beschikbaar gesteld. Om de vernieuwingen tot stand te brengen, zijn ontwikkelplannen gemaakt. Een van die plannen was de VR-bril. De andere organisaties die met deze brillen gaan werken zijn Ananz, Archipel, Joris Zorg, Oktober, St. Annaklooster, Valkenhof, Vitalis, Zorgboog, Savant en ZuidZorg.
